Działalność badawczo–rozwojowa w CIT. Czy podatnicy mogą skorzystać z ulg?

Ustawa o podatku dochodowym od osób prawnych przewiduje w zakresie prowadzenia działalności badawczo–rozwojowej przez podatników podobne rozwiązanie, co ustawa o PIT – ulgi podatkowe. Ma to zachęcić firmy do prowadzenia działalności B+R, czego efektem mogą być innowacje na rynku polskim. Jakie kryteria muszą spełniać firmy oraz jakie koszty można odliczyć w ramach ulgi?

Kto może skorzystać z ulgi B+R i na czym ona polega?

Ulga B+R polega na możliwości odliczenia od podstawy opodatkowania kosztów poniesionych na działalność badawczo–rozwojową, które zostały w trakcie roku podatkowego zaliczone do kosztów uzyskania przychodów. Oznacza to, że podatnicy korzystający z ulgi mogą dwukrotnie odliczyć niektóre wydatki. Ulga przysługuje podatnikom CIT, którzy prowadzą działalność badawczo–rozwojową oraz osiągają przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych.

Jakie koszty podlegają odliczeniu?

Podatnicy mogą odliczyć w ramach ulgi m. in. poniższe wydatki (tzw. koszty kwalifikowane), poniesione na:

• wynagrodzenia pracowników oraz wynikające z umów zlecenie lub o dzieło, w części związanej z działalnością B+R oraz związane z nimi składki na ubezpieczenia społeczne,

• nabycie sprzętu specjalistycznego, który nie stanowi u podatnika środka trwałego oraz materiałów i surowców bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością B+R,

• koszty uzyskania i utrzymania patentu, prawa ochronnego na wzór użytkowy lub prawa z rejestracji wzoru przemysłowego,

• ekspertyzy, opinie, usługi doradcze i usługi równorzędne świadczone przez uprawnione podmioty,

• odpłatne korzystanie z aparatury naukowo–badawczej wykorzystywanej wyłącznie w prowadzonej działalności B+R,

• odpisy amortyzacyjne od środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych wykorzystywanych w działalności B+R, z wyłączeniem samochodów osobowych oraz budowli, budynków i lokali będących wyodrębnioną własnością (uwaga: podatnicy mający status centrum badawczo–rozwojowego mogą uznać za koszty kwalifikowane odpisy amortyzacyjne od wymienionych nieruchomości).

Koszty te nie mogą zostać podatnikowi zwrócone w jakiejkolwiek formie.

Wysokość kosztów podlegających odliczeniu

Co do zasady odliczeniu podlega 100 proc. kosztów kwalifikowanych, poniesionych na działalność badawczo–rozwojową. Jednak w niektórych przypadkach będzie to nawet 200 proc. kwoty poniesionych kosztów – przypadki te będą dotyczyć przede wszystkim firm posiadających status centrum badawczo–rozwojowego, które ponoszą wskazane wydatki:

• dokonywane w danym roku podatkowym, zaliczane do kosztów uzyskania przychodów, odpisy amortyzacyjne od budowli, budynków i lokali będących odrębną własnością, wykorzystywanych w prowadzonej działalności B+R,

• koszty ekspertyz, opinii, usług doradczych i usług równorzędnych, badań wykonywanych na podstawie umowy, wiedzy technicznej i patentów lub licencji na chroniony wynalazek, uzyskanych od podmiotów innych niż podmioty tworzące system szkolnictwa wyższego, jak np. uczelnie, instytuty naukowe PAN, instytuty badawcze i inne, na warunkach rynkowych i wykorzystywanych wyłącznie na potrzeby prowadzonej działalności B+R.

Każdorazowo należy dany wydatek przeanalizować przy użyciu odpowiednich przepisów ustawy o CIT, żeby ustalić, czy może on zostać odliczony w wysokości wyższej niż faktycznie poniesiona.

Kiedy podatnik może dokonać odliczenia?

Ulgę stosuje się w zeznaniu za rok podatkowy, w którym podatnik poniósł koszty kwalifikowane. Jeśli w roku podatkowym podatnik poniósł jednak stratę lub jego dochód jest niewystarczający, by móc skorzystać z ulgi w pełnej wysokości, może dokonać odliczenia przez 6 kolejno po sobie następujących lat podatkowych następujących bezpośrednio po roku, w którym koszty zostały poniesione.

Istnieje również możliwość zrealizowania prawa do niewykorzystanej ulgi w formie bezpośredniego zwrotu lub pomniejszenia zaliczek na podatek dochodowy od osób fizycznych bezpośrednio zaangażowanych w działalność B+R.

Ewidencje

Podatnicy CIT muszą pamiętać, że by móc skorzystać z ulgi B+R konieczne jest wyodrębnienie kosztów tej działalności w ramach ewidencji rachunkowej.

W przypadku podatników CIT mogą być to odpowiednie konta analityczne wyodrębnione w prowadzonych księgach rachunkowych. Nie ma obowiązkowych wytycznych, jakie musi spełniać ewidencja, z której będzie wynikać wysokość kosztów kwalifikowanych. Jedynie powinna ona stanowić praktyczne i realne odzwierciedlenie stanu rzeczywistego.

Podstawa prawna:

• art. 18d ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (tekst jedn. Dz. U. z 2023 r., poz. 2805)